با آمدن نماینده مشترک پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان به ایران، که البته این بار نمایندگان اختصاصی کشورهای انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین نیز در هیات همراه او حضوردارند، رخداد مهم دیگری در پرونده هسته‌ای ایران ورق می‌خورد. این در حالی است که آمریکا همان‌طور که از قبل اعلام کرده بود در گروه سولانا هیچ نماینده‌ای را در نظر نگرفته و مسئولیت ارائه پیشنهادهایی که تقویت شده می‌خواند را به سولانا واگذار کرده است. بسته‌ای را که رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به همراه دارد حاوی مشوق‌های گروه 1+5 است که به مقامات ایرانی واگذار می‌شود.
این مشوق‌ها برای ترغیب ایران به قبول درخواست تهیه‌کنندگان آن و همچنین شورای امنیت سازمان ملل یعنی تعلیق فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی اورانیوم در نظر گرفته شده‌اند. این خواسته که تهران بارها تاکید کرده طرح آن دیگر جایی در مذاکرات مربوط به پرونده هسته‌ای ایران ندارد، حل موضوع هسته‌ای را با چالش مواجه کرده است. به گونه‌ای که در پی عدم پذیرش آن از سوی تهران، کشورهای غربی با همراهی روسیه و چین تاکنون سه قطعنامه علیه ایران از طریق شورای امنیت صادر کرده‌اند و آخرین آن که حاوی تحریم‌های گسترده‌تری نسبت به دو قطعنامه قبلی بود، اواخر اسفند سال گذشته مورد تصویب تمامی اعضای شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفت.
سولانا طی دو روزی که در تهران حضور دارد، نسبت به دوره‌های پیشین برنامه فشرده‌تری خواهد داشت چرا که علاوه بر دیدار و گفت‌وگو با وزیر خارجه، دبیر شورای عالی امنیت ملی و احتمالاً علی لاریجانی رئیس مجلس هشتم دو برنامه دیگر هم در دستور کارش قرار دارد.
یکی نشست مطبوعاتی که امروز عصر در سفارت آلمان برگزار می‌شود و اگر دعوت مسئولان بسیج دانشجویی دانشگاه علم و صنعت را بپذیرد، حضور در جمع دانشجویان نیز، برنامه بعدی وی است که چنانچه این دو برنامه انجام شود، سفری کاملاً متفاوت از دیدارهای قبلی‌اش خواهد بود.
خاویر سولانا ضمن ارائه بسته جدید پیشنهادی به رایزنی با مسئولان ایرانی درخصوص نحوه حل‌وفصل موضوع هسته‌ای ایران می‌پردازد. از همین منظر وی پیش از آغاز سفرش، ابراز امیدواری کرد که مذاکراتش روند جدیدی را برای رفع چالش به وجود آمده به جریان اندازد. به گزارش رویترز، وی در این‌باره گفته که انتظار دارد این سفر تنها بازدید بی نتیجه دیگری نباشد و دستیابی به راه‌حلی مثبت از آن حاصل شود.البته وی چندی پیش که احتمال سفر وی به ایران قوت گرفت تصریح کرده بود نباید از او انتظار معجزه داشت.
اهمیت این سفر
آنچه این سفر دیپلمات ارشد اروپایی را متمایز‌تر از قبل می‌کند، هشدارها و اتفاقاتی است که در متن و حاشیه پرونده هسته‌ای ایران وجود دارد. از یک سو آژانس انرژی اتمی به‌رغم پاسخگویی تهران به شش ابهام که در برنامه هسته‌ای‌اش وجود داشت سؤالات جدید دیگری مطرح کرده و خواهان شفاف‌سازی ایران درباره آنها شده است.
محمدالبرادعی مدیرکل آژانس، در همین راستا در گزارش بهاره خود که کمتر از یک ماه قبل آن را منتشر ساخت به این ابهامات اشاره کرده و خاطرنشان شده که تهران نیز باید بیشتر از قبل برای حل آنها، همکاری‌های لازم را با آژانس انرژی اتمی داشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه ابهامات مورد اشاره درخصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران را براساس اطلاعات محرمانه‌ای که ده کشور به آژانس ارائه داده‌اند، طرح کرده تلویحاً از عدم صدور اجازه تهران به انجام بازرسی‌های بیشتر از تاسیسات هسته‌ای ابراز نارضایتی کرد.
به دنبال ارائه گزارش آخر البرادعی بود که آمریکا و اروپا نیز بر آمادگی‌شان برای تشدید تحریم‌های جدید علیه ایران تاکید کردند. بدین‌گونه که در اجلاس مشترکی که با سران طرفین در اروپا برگزار شد، کشورهای مورد اشاره، با صدور بیانیه‌ای مشترک گفتند از ایران انتظار دارند به تعهدات بین‌المللی خود از جمله تعلیق غنی‌سازی عمل کند و اطلاعات کامل در مورد برنامه‌های هسته‌ای‌اش را در اختیار آژانس قرار دهد.
در غیر این صورت محدودیت‌های بیشتری را که چیزی فراتر از قطعنامه‌های سازمان‌ملل است، علیه ایران اعمال خواهند کرد. در واقع بوش رئیس‌جمهوری آمریکا ضمن دیدار با رهبران چند کشور اروپایی توانسته بود حمایت آنان را در اعمال فشار بیشتر جهت وادار کردن تهران به تغییر سیاست هسته‌ای‌اش جلب کند. ممنوعیت ادامه فعالیت شعبات بانک‌های ملی و صادرات در اروپا، قولی بود که بوش توانست از کشورهای عضو اتحادیه در تقابل با ایران بگیرد. هر چند متحدان اروپایی آمریکا تاکید کردند منتظر نتیجه مذاکرات سولانا و پاسخی که تهران به بسته پیشنهادی آنان می‌دهد خواهند ماند.
در همین حال، منوچهر متکی وزیرخارجه نیز، یک روز قبل از حضور سولانا در تهران با تاکید بر این که ایران به همکاری خودش با آژانس ادامه می‌دهد درخصوص واکنش ایران نسبت به تحریم‌های جدید گفت: همکاری ما با آژانس در مقایسه با همه کشورهای عضو آن ممتاز و در سطح بسیار عالی بوده است و این همکاری‌ها ادامه خواهدداشت هر چند که اعتمادسازی یک خیابان دوطرفه است.
ماموریت قبلی سولانا
خاویرسولانا اما مشابه این بسته را سه سال قبل تحویل مقامات ایران داد. طبق محتویات بسته پیشین، پیشنهاد راکتورهایی برای تولید برق هسته‌ای به ایران داده شده بود و در عین تامین سوخت نیروگاه‌های موبوطه از خارج کشور هم تضمن شده بود. همچنین ارائه امتیازات اقتصادی و سیاسی نیز از دیگر مشوق‌هایی بود که به تهران پیشنهاد شد. سولانا آن موقع نیز از سوی 1+5 ماموریت یافت تا مجموعه پیشنهادهای آنها را به ایران برساند. مجموعه‌ای که آن را جامع می‌خواندند. ایران نیز وقتی توسط علی لاریجانی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی، بسته را تحویل گرفت اعلام کرد که عجله‌ای برای پاسخ دادن ندارد و سر فرصت پیشنهادها را بررسی خواهد کرد. پس از آن اعلام شد که این بسته، ابهامات زیادی دارد که باید پاسخی درخصوص رفع ابهام به آن داده شود. لذا چندی بعد مذاکرات سولانا و لاریجانی در این رابطه آغاز شد.بروکسل و تهران از جمله مکان‌هایی بود که در آن نشست این دو مذاکره‌کننده هسته‌ای برگزار می‌شد.
لابه‌لای آن گفت‌وگوها لاریجانی گفت که بخش گسترده‌ای از بسته پیشنهادی برای ایران قابل قبول است اما مشکلی که در آن وجود دارد، درخواست تعلیق غنی‌سازی اورانیوم است. در نهایت نیز به محتویات بسته اول «نه» گفته شد و اینک اعضای 1+5 با تکمیل کردن مشوق‌ها، بسته دیگری را به تهران ارائه می‌کنند. بسته‌ای که اگرچه خاویر سولانا و رایس وزیرخارجه آمریکا می‌گویند سخاوتمندانه است، اما از آنجا که به گفته دیپلمات‌ها کماکان شرط تعلیق در آن وجود دارد، بعید به نظر می‌رسد سولانا پاسخی متفاوت از آنچه دوره قبل دریافت کرد، بگیرد.
